满江红

满江红 岳飞词

怒发冲冠，凭栏处，潇潇雨歇。

抬望眼，仰天长啸，壮怀激烈。

三十功名尘与土，八千里路云和月。

莫等闲白了少年头，空悲切。

靖康耻，犹未雪；

臣子恨，何时灭！

驾长车踏破贺兰山缺。

壮志饥餐胡虏肉，

笑谈渴饮匈奴血。

待从头收拾旧山河，朝天阙。

เพลง 满江红 เป็นบทประพันธ์ของ 岳飞 ขุนพลผู้อาจหาญแห่งราชวงศ์ 南宋 岳飞เขียนบทกวีนี้ในขณะที่ออกมาตรวจตราแนวรบ ยืนมองดูสายฝนตกหนักที่เริ่มซาลงแล้วเกิดอารมณ์พลุ่งพล่าน จึงรจนาออกมาเป็นบทกวีที่แสดงถึงจิตใจที่เคียดแค้นต่อศัตรู และเหล่าขุนนางกังฉินที่ทรยศขายชาติ และแสดงถึงจิตใจที่เปี่ยมด้วยความรักชาติสุดชีวิต(尽忠报国)  岳飞เขียนบทกวีนี้เมื่ออายุ 32 ในเนื้อเพลงที่กล่าวถึง 三十功名尘与土 นั้นเนื่องจากคนจีนโบราณกล่าวไว้ว่า 三十而立 แต่ 岳飞กรำศึกมาตั้งแต่อายุยังน้อยขับไล่ทหารกิมมามีผลงานไม่น้อยจนกระทั่งอายุ 32 แล้ว แต่ก็ยังเปรียบเทียบว่าเป็นเพียงแค่ผงธุลี ในประโยค 八千里路云和月 นั้น 岳飞 หวังจะชิงแผ่นดินที่ถูกทหารกิมยึดครองกลับคืนมาให้หมด แต่หลายสิบปีที่กรำศึกเป้าหมายก็ยังห่างไกลราวกับไล่เก็บเดือนคว้าจับเมฆ อีกคำหนึ่งคือคำว่ า靖康耻 耻 แปลว่าอัปยศส่วน 靖康 เป็นชื่อปีศักราชของ 宋钦宗

ในสมัยก่อนแต่ละประเทศในโลกเราต่างตั้งปีศักราชของตนเอง ก่อนที่จะมาใช้ปีคศ.และ พศ.กัน ของไทยเราเคยใช้ จศ. ตามพม่า และก็มาใช้รศ.ก่อนเปลี่ยนมาเป็น พศ. ของจีนนั้นจะตั้งตามปีที่กษัตริย์ขึ้นครองราช กษัตริย์บางพระองค์ขึ้นครองราชแล้วบ้านเมืองไม่สงบสุขโหรหลวงหาว่าชื่อปีไม่เป็นมงคล ต้องเปลี่ยนกันถึง 2-3 ชื่อก็มี ในสมัย 宋徽宗 เนื่องจากไม่สนใจงานบ้านงานเมืองเอาแต่สร้างอุทยานสุขนิรันดร์ ลุ่มหลงหญิงงามเมือ ง李师师 ไม่เป็นอันทำงาน ในบั้นปลายงมงายในลัทธิเต๋าตั้งตนเป็น 道君皇帝 แต่ในประวัติศาสตร์เรียกว่า 昏君 ในช่วงที่ทหารกิมรุกรานเข้าใกล้เมือง 汴梁 宋徽宗 หวาดกลัวจนลนลานจึงสละราชสมบัติให้รัชทายาทก็คือ 宋钦宗

เมื่อ 宋钦宗 ขึ้นครองราชย์ก็เริ่มปีศักราช 靖康ปีที่1 ใน靖康ปีที่ 2 นี่เอง(คศ.1127) ทหารกิมบุกยึดเมือง汴梁 จับเอาทั้ง 宋徽宗 และ 宋钦宗 ไปเป็นเชลยที่เมืองกิม ในประวัติศาสตร์เรียกเหตุการณ์ครั้งนี้ว่า 靖康事变 คำว่า 靖康 นี้จึงมักมีปรากฏในบทกวีหรือนวนิยายบ่อยๆ ในเรื่องมังกรหยกเพื่อระลึกถึงความอัปยศในเหตุการณ์ครั้งนี้ กิมย้ง ก็เอาคำนี้แยกออกตั้งชื่อให้กับตัวเอกในเรื่อง 2 คนคือ 郭靖 กับ 杨康 岳飞 ต้องการจะตีให้ถึงเมืองหลวงของไต้กิมก๊ก รับเอากษัตริย์ทั้ง 2 กลับคืนมาให้ได้ เป็นการล้างความอัปยศในกรณีนี้ จึงกล่าวว่า 靖康耻，犹未雪 อีกคำหนึ่งคือ 驾长车 คำว่า 车 ในที่นี้อ่านว่า ju1 ไม่อ่านว่า che1 เนื่องจากในสมัยโบราณอ่านเช่นนี้แต่ก็แปลว่ารถ รถม้า รถศึก เช่นกัน ส่วนทำนองเพลง 满江红 ที่ร้องกันในปัจจุบัน เป็นทำนองเพลงที่แต่งโดย 萨都刺 กวีในสมัยราชวงค์ 元 แต่ในปีคศ. 1925 หลังเกิดกรณีสังหารหมู่ที่เซี่ยงไฮ้ในวันที่ 30 เดือน 5 ก่อให้เกิดการประท้วงอย่างกว้างขวางในหมู่คนงาน กรรมกร ตลอดจนคณะครูอาจารย์ และนิสิตนักศึกษาชาวจีน ต่อการทารุนกรรม และสังหารโหดของผู้บริหารโรงงาน และชนชั้นปกครองชาวต่างชาติ อาจารย์ชนชาติอเมริกันในมหาวิทยาลัยเซนต์จอห์นไม่พอใจการก่อหวอดในมหาวิทยาลัย ได้ทำการเหยียบย่ำธงชาติจีนและขอลาจาก จึงก่อให้เกิดการประท้วงของบรรดาอาจารย์และนักศึกษาหัวรุนแรงในมหาวิทยาลัย ต่อการกระทำของอาจารย์ชาวอเมริกัน แกนนำในการประท้วง 杨荫浏 จึงเอาเนื้อเพลง 满江红 มาบรรจุในทำนองเพลงของ 萨都刺 เป็นเพลงปลุกใจในการประท้วงครั้งนั้น

เนื้อเพลงประสานกับทำนองได้อย่างลงตัวเป็นเพลงปลุกใจที่ฟังแล้วทำให้เลือดฉีดแรงปลุกจิตสำนึกคนทั้งประเทศ จากนั้นมาเพลง 满江红 จึงกลายเป็นเพลงปลุกใจที่แสดงถึงจิตใจรักชาติและแพร่หลายไปอย่างกว้างขวาง