ประเพณีท่องยมโลก

ประเพณีท่องยมโลก

ประเพณีหนึ่งที่สำคัญของชาวขักหงินที่กำลังจะถูกเลือนหายไปกับกาลเวลาที่ผ่านไป หากไม่มีการบันทึกเก็บเอาไว้ คงไม่มีใครรู้จัก อาจเป็นตำนานที่เล่าขานโดยไม่มีการบันทึกไว้เป็นหลักฐาน จากการพูดคุยกับ อ.นพดล ท่านเห็นด้วยที่จะมีการบันทึกวีซีดีเอาไว้เป็นตำนาน นั่นคือ ประเพณี “ล็อกซ๊ำกู๊” การท่องยมโลก ซึ่งชาวขักหงินเราจะมีประเพณีการท่องยมโลก โดยในหนึ่งปี นับจากวันไหว้พระจันทร์ ไปภายใน ๑๕ วันจะถือว่าเป็นช่วงเวลาที่ยมโลกจะเปิดให้ลูกหลานได้ไปเยี่ยมบรรพบุรุษที่เสียชีวิตไปแล้วว่ามีความเป็นอยู่อย่างไร ขาดเหลืออะไรบ้าง ประเพณีนี้จะมีการทำกันในพื้นที่ตั้งแต่บ้านโป่ง ท่าเรือ ห้วยกระบอก  โดยส่วนใหญ่ลูกหลานผู้ที่เพิ่งเสียชีวิตไปจะจัดทำพิธีนี้ เพื่อดูว่าผู้ที่เพิ่งเสียชีวิตไปแล้ว อยู่สุขสบายดีหรือไม่ สิ่งที่ส่งไปให้ได้รับหรือไม่

พิธีนี้จะเริ่มขึ้นตั้งแต่เวลาประมาณสองทุ่มไปจนเกือบสว่าง โดยผู้จัดพิธีจะต้องทำการไหว้และบูชาเทพเจ้าที่ดูแลยมโลก เพื่อขอเปิดประตูยมโลก โดยพิธีจะมีผู้นำพิธีที่เราเรียกว่า “ซ๊ำไน้” ซี่งเหมือนกับคนทรงเจ้า ทำหน้าที่ผู้นำทาง โดยผู้ที่จะร่วมทางจะเป็นใครก็ได้ที่ประสงค์จะไปท่องยมโลก ไม่มีจำกัด หลังจากบวงสรวงแล้ว จะให้ผู้ที่จะไปท่องยมโลก นั่งลงในที่ที่จัดไว้ แล้วเอาไถ่โป้ว พับเป็นสามเหลี่ยมมีธูปเสียบ

มาปิดที่หน้าแล้วตั้งสมาธิให้แน่วแน่ โดยซ๊ำไน๊จะเป็นผู้นำในการดึงจิตวิญญาณของผู้ร่วมทางไปทีละคน

ซึ่งเมื่อได้ผู้ร่วมทางแล้วก็จะเริ่มเดินทาง โดยระหว่างเดินทางไป จะต้องมีการเผากระดาษเงินกระดาษทองไปเรื่อย ๆ เพื่อเปิดทาง เมื่อเดินไปเรื่อย ๆ พบใคร หรือเจอบ้านใครก็จะเดินเข้าไปถามว่าผู้ที่อยู่ยมโลกนั้นชื่ออะไร ซึ่งหากมีลูกหลานของคนที่เจอ ลูกหลานก็สามารถถามความเป็นอยู่หรือความต้องการได้ หรือถามคนที่เดินทางไปว่าสภาพทั่วไปที่เห็นเป็นอย่างไร เคยมีเจอคนตายอยู่อย่างลำบาก ไม่มีเสื้อผ้าใส่ กินอยู่ลำบาก ลูกหลานก็จะทำพิธีส่งไปให้ภายหลัง บางทีคนที่ร่วมเดินทางไปพบพ่อแม่ ตัวเอง ก็จะเกิดอาการดีใจ ตื่นเต้นถามสารทุกข์สุขดิบกัน การเดินทางก็จะเดินทางไปเรื่อย ๆ โดยซ๊ำไน๊ จะกำหนดให้เดินไปทางไหน ทางไหนที่ได้รับอนุญาตให้ไปได้ ทางไหนไปไม่ได้ ซ๊ำไน๊จะเป็นผู้เจรจาขอเปิดทาง เพื่อจะได้เป็นการเยี่ยมไปให้ทั่ว ลูกหลานในโลกมนุษย์จะได้รู้สารทุกข์สุขดิบของญาติได้มาก ๆ โดยภายใน ๑๕ วันจะต้องท่องไปให้ทั่วให้ได้

เคยมีคนนอกมาทดลองลงไปท่องยมโลก โดยเป็นการลองของ ผลสุดท้ายเมื่อลงไป แม้จะพูดจีนไม่ได้ ก็จะมีคนที่ร่วมทางไปหรือซ๊ำไน๊ แปลให้ ซึ่งจากที่เคยดูมาและเคยร่วมพิธีด้วยตนเอง แปลกมากเมื่อออกมาแล้วหรือออกจากการเดินทาง เราไม่สามารถจดจำว่าเราไปเจออะไรบ้าง เคยเจออาม่าตัวเอง ปีหนึ่งท่านยังอยู่ พออีกปีไปไม่พบแล้วในบ้านหลังเดิมมีคนมาอยู่แทน สอบถามได้ความว่าท่านไปเกิดแล้ว นี่ฟังจากคนที่ร่วมชมพิธีเล่าให้ฟัง สิ่งที่ต้องระวังคือการเดินทางไปแล้วเข้าไปในเขตหวงห้าม ซึ่งเคยมีคนเข้าไป

จะไม่สามารถออกมาได้ ต้องมีการแก้ไขโดยซ๊ำไน๊จะต้องเจรจาต่อรอง และต้องส่งเงินทองไปไถ่ตัว ซึ่งกว่าจะออกมาได้ บางทีแทบจะสว่าง ซึ่งเมื่อออกมาได้จะหมดสติกว่าจะแก้ไขให้ฟื้นได้บางคนใช้เวลานานมาก

บางครั้งต้องไปนิมนต์พระจีน(แถวลูกแก) หรือถ้าไม่ได้ต้องนิมนต์พระไทยที่มีวิชามาช่วยแก้ไขให้  ซึ่ง ๑ ในพระไทยที่มีวิชาที่เรารู้จักกันดี ก็คือ หลวงปู่หลิว แห่งวัดไร่แตงทอง (พญาเต่าเรือน) คนปั้นซั้นขักเซี่ยงฉิน นั่นเอง ตอนนี้ซ๊ำไน๊ที่ยังทำพิธีได้มีน้อยมาก การบันทึกตำนาน อ.นพดล เห็นว่าเราควรรีบทำก่อนที่จะสายเกินไป ปีนี้ช่วงเวลาที่สามารถจัดพิธีได้คือช่วงวันที่ ๑๒ – ๒๗ กันยายน ๒๕๕๔ เท่านั้น เกร็ดของพิธีนี้ไหงจะขอมาเล่าเพิ่มเติมอีกครั้งหนึ่ง

รูปแบบการจัดสถานที่ในการทำพิธี

แบบการพับไถ่โป้วเสียบธูปที่ใช้ในพิธี