ประเพณี และเทศกาลต่างๆ

ความเป็นมาของ "จารีตประเพณี"

แต่ไหนแต่ไรมา อารยธรรมจีนก็ได้รับการขนานว่า "อารยธรรมจารีตประเพณี" จารีตประเพณีหรือระบบจารีตประเพณี นับเป็นปัจจัยที่มีแต่หนึ่งเดียวในอารยธรรมของจีนและเป็นปัจจัยเสมือนหนึ่งสายใยที่เชื่อมประวัติอารยธรรมหลายพันปีของจีนเข้าไว้ด้วยกัน อีกทั้ง เป็นลักษณะพิเศษประการสําคัญของอารยธรรมจีนทแตกต่างไป จากอารยธรรมโบราณของประเทศอื่น "จารีตประเพณี" ของจีนก่อนเกิดมาอย่างไร ประวัติความเป็นมาของ "จารีตประเพณี" เเท้จริงเเล้วมีมานานเท่าไร

ในยุคจีนโบราณ นักการเมืองและนักคิดของทุกยุคทุกสมัยต่างเชิดชูส่งเสริม "จารีตประเพณี" กับประสิทธิภาพทางสังคมของ "จารีตประเพณี" อย่างเต็มที่ ตัวอย่างเช่น ในสมัยราชวงศ์โจวเมื่อศตวรรษที่ 11 ก่อนคริสต์ศักราชอันไกลโพ้น นักการเมืองในสมัยนั้นก็มีความเห็นว่า "จารีตประเพณี" เป็นส่วนประกอบสําคัญของระบอบประเทศ โดยกล่าวคือ " "จารีตประเพณี" เป็นแกนของบ้านเมือง " ขงจื๊อ ซึ่งเป็นนักคิดที่มีชื่อเสียงที่สุด ในประวัติศาสตร์ของจีน ได้อุทิศชั่วชีวติของตน เพื่อสร้างระบอบการปกครองบ้านเมืองด้วย "จารีตประเพณี" และมีความคิดเห็นให้ปกครองบ้านเมืองด้วย "จารีตประเพณี" ในสมัยศักดินาของจีนซึ่งเป็นระยะเวลากว่า 2,000 ปีต่อจากสมัยขงจื๊อ บรรดานักการเมืองต่างได้สืบทอด และเชิดชูแนวคิดของขงจื๊อและลัทธิขงจื๊อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือ เชิดชูบทบาทสําคัญพิเศษของ "จารีตประเพณี" ในการปกครองบ้านเมืองให้มีความสงบสุข อีกทั้งได้ถือเอา "จารีตประเพณี" เป็นหลักบรรทัดฐานแห่งวัฒนธรรมพื้นฐานของอารยธรรมจีน ที่มีความแตกต่างจากอารยธรรมอื่นๆ

ในฐานะที่เป็นปรากฏการณ์ที่มีเพียงหนึ่งเดียวในจีน "จารีตประเพณี" ของจีนในสมัยโบราณ กล่าวในทางเป็นจริงแล้วเป็นระบอบและระบบทางวัฒนธรรม ที่มีโครงสร้างสมบูรณ์ ซึ่งมีการครอบคลุมถึงเนื้อหาหลายประการ เช่น การเมือง กฎหมาย ศาสนา จริยธรรมและระบอบสังคม เป็นต้น "จารีตประเพณี" หรือ "ระบบจารีต" มีการปรากฏให้เห็นจากพิธีรีตองต่างๆ เช่น พิธีเข้าเฝ้า พิธีสาบาน พิธีบวงสรวง พิธีฌาปนกิจศพ พิธีการทหาร และพิธีมงคลสมรส เป็นต้น ซึ่งเป็นพิธีที่ประกอบกันภายในชนชั้นผู้ดีตระกูลสูงศักดิ์ ที่ชนชั้นปกครองของราชสํานักเป็นผู้บัญญัติขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม ตามความต้องการในความเป็นจริงในด้านต่างๆ เช่น ด้านการเมือง การบวงสรวง การเกษตร และการทหาร เป็นต้นในสมัยนั้นๆ

ประสิทธิภาพทางสังคมของ "จารีตประเพณี" อยู่ที่การกําหนดฐานะและชื่อเสียงของตัวบุคคล การแบ่งฐานะสูงตํ่า และยศถาบรรดาศักดิ์ ดังนั้น ชนชั้นผู้ดีที่มระดับต่างกันก็จะใช้ "จารีตประเพณี" ที่แตกต่างกันไป เมื่อมีการประกอบพิธีต่างๆ ผู้เข้าร่วมพิธีแต่ละคนจะใช้สิ่งของเครื่องใช้หรือเเสดงบรรยาทอันพึงมีตามยศถาบรรดาศักดิ์ของตน

เนื่องจากยุคสมัยไกลเกินไป เอกสารทางประวัติศาสตร์ก็มีน้อย จึงได้เเต่ทำความเข้าใจรับรู้ภาพการประกอบพิธีต่างๆ ของชนชั้นผู้ดีตระกูลสูงศักดิ์ในสมัยโบราณ ได้ก็จากข้อมูลทางโบราณคดีวิทยาท้องทุ่ง และตามซากปรักหักพังทางวัฒนธรรมโบราณ ในท้องที่ต่างๆ ของจีน ที่ได้ค้นพบตั้งแต่ศตวรรษที่ 20 เป็นต้นมาเท่านั้น

ดูจากข้อมูลทางโบราณคดีวิทยาท้องทุ่งต่างๆ แล้ว "จารีตประเพณี" หรือ "ระบบจารีตประเพณี" ของจีนได้บังเกิดขึ้นในวัฒนธรรยุคหินใหม่ เช่น ในวัฒนธรรมเหลียงจู่ที่มีประวัติมา 5,000 ปีซึ่งอยู่ที่ดินดอนสามเหลี่ยมแม่นํ้าแยงซีตอนปลายนั้น ระบบจารีตประเพณีก็มีความเป็นแบบระบบระเบียบ ความเป็นแบบมาตรฐานมากยิ่งขึ้น

ประการแรก รูปแบบในการก่อตั้งชุมชน พร้อมกับขนาดของชุมชน ของวัฒนธรรมเหลียงจู่เป็นหลักฐาน แสดงถึงร่องรอยของระบบการแบ่งชนชั้นทางสังคม ในรูปลักษณะ "ปิระมิด" โดยมีการแบ่งชนชั้นเเจ่มชัดแจ้งในสังคมสมัยนั้น

ประการที่สอง ตามรายงานผลการขุดพบทางโบราณคดีวิทยาท้องทุ่งปรากฏว่า ระบบสุสานในวัฒนธรรมเหลียงจู่ มีทั้งสุสานขนาดใหญ่ ขนาดกลาง สุสานที่มีขนาดเล็กกว่าขนาดกลาง และสุสานขนาดเล็ก ในบรรดาสุสานที่มีขนาดแตกต่างกันนั้น ไม่ว่าจะเป็นขนาดของพื้นที่การก่อสร้างสุสาน รูปแบบโครงสร้างของ หรือจะเป็นประเภทและคุณภาพ ของสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ที่นําไปฝังในสุสานนั้น ล้วนมีการจำเเนกเเยกเเยะกันอย่างเเจ่มชัด และมีความแตกต่างกันอย่างมาก จํานวนมากน้อยของสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ที่นำไปฝังในสุสาน เป็นเครื่องหมายที่แสดงให้เห็นถึงสถานภาพ และฐานะทางสังคมของเจ้าของสุสานในช่วงที่ยังมีชีวิตอยู่ เเละเป็นหลักฐานแสดงให้เห็นอย่างชัดแจ้งว่า สังคมในสมัยนั้น เป็นสังคมที่มีการแบ่งชนชั้นกันอย่างเข้มงวด สมาชิกในแต่ละชนชั้นของสังคม มีฐานะที่สูงตํ่าเเตกต่างกันไปอย่างลำดับ ทั้งนี้นับเป็นสัญลักษณ์สําคัญ ที่แสดงให้เห็นถึงการดํารงอยู่ของ "จารีตประเพณี" และ "ระบบจารีตประเพณี"

ข้อความนี้มาจาก สถานีวิทยุ C.R.I. ปักกิ่ง ภาคภาษาไทย thai.cri.cn